به وب سایت گروه سرمایه گذاری پیشگامان سلامت خوش آمدید گروه سرمایه گذاری پیشگامان سلامت
نگاهی گذرا به شوک ناشی از جنگ ۱۲ روزه بر اقتصاد سلامت
جنگ ۱۲ روزهای به کشور ما تحمیل شد که جامعه و بازار را به شوک بزرگی فرو برد. اگرچه کشورهای متخاصم از سال‌های گذشته جنگ روانی، رسانه‌ای و اقتصادی بر علیه ایران به راه انداخته‌اند که همه شئون زندگی، کسب‌وکار و اقتصاد را تحت تاثیر قرار داده است ولی کارآفرینان و جامعه راه رویارویی با آن را پیدا کرده بودند. ولی رویارویی نظامی فشار سهمگینی به بازار و کسب‌وکارها وارد کرد. در این گزارش بطور اجمالی بررسی کردیم که آتش جنگ چه بر سر کسب‌وکارهای سلامت آورده است و برای آن‌ها امروز با یک ماه پیش چه تفاوتی دارد؟
رشته‌های گردشگری سلامت پنبه شد
اکنون ثابت شده است که در بازار سلامت یکی از شاخه‌هایی که در سال‌های اخیر از همه‌گیری کرونا، ناآرامی‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و در نهایت جنگ آسیب دید و به حال احتضار افتاد، گردشگری سلامت بود. بازاری که روزی امید داشتیم محور ارزآوری کشور باشد، امروز مهاجرت شغلی بسیاری را تجربه کرده و بسیاری از افراد کاردانی که خاکش را خوردند تا رونق آن را ببینند، از این بازار مهاجرت کردند. دکتر میلاد سمائی مدیر IPD و بنیان‌گذار سیستم هوشمند چکاپ سلامت کلینیک تندیس شهریار درباره تاثیر جنگ ۱۲ روزه بر کلینیک‌های خصوصی می‌گوید: «می‌توانم بگویم بخش برندینگ پزشکان و جذب بیمار خارجی در کلینیک ما تقریبا به تعطیلی کامل کشیده شد. نه تنها بیماران مراجعه خود را لغو کردند، که حتی ارتباط ما با آن‌ها قطع شد و امکان پیگیری را برای مدت کوتاهی از دست دادیم و این به معنی از دست دادن بازار است. کلینیک تندیس شهریار که یک مینی‌هاسپیتال و مرکز جراحی محدود با کلیه خدمات پاراکلینیکی است، الان تنها در حال سرویس‌دهی به بیماران داخلی است. در روزهای جنگ اورژانس و خدمات پاراکلینیکی فعال و بخش‌های دیگر تعطیل بود. اکنون طرح‌های درآمدزا برای مدت نامعلومی معلق شده است.»
او به توقف خدمات و برنامه‌های نوآورانه نیز اشاره کرد: «ما در حال ارائه یک کلینیک چکاپ هوشمند بودیم و قرار بود از یکم تیر بخشی از بیماران را در آن سیستم چکاپ سلامت سامان دهیم که اکنون متوقف است. همچنین پنج اتاق عمل داریم که در روز بیش از ۲۰ جراحی زیبایی در آن‌ها انجام می‌شود ولی با وقوع جنگ ناگهان این عدد به صفر رسید. این برای مراکز درمانی که هزینه‌های جاری بالایی دارند، خسارت سنگینی است و هنوز مراکز درمانی برآورد درستی از تاثیر اقتصادی جنگ ۱۲ روزه ندارند. البته بخش جراحی درحال بازگشت به شرایط عادی است که تنها شامل متقاضیان داخلی می‌شود.»
سمائی علت ثبات نسبی بازار داخلی در ۱۲ روز را اینگونه ارزیابی کرد: «به نظر می‌رسد پوشش بیمه و خلوت شدن مراکز درمانی در ترغیب افراد برای اینکه چکاپ‌ها و نیازهای پاراکلینیکی خود را در چنین روزهایی دنبال کنند، تاثیر دارد. البته درصد بالایی از مراجعان این بخش‌ها بانوان باردار بودند.»
این فعال بازار گردشگری سلامت به خدماتی مانند IVF و بحران‌های ناگهانی آن اشاره کرد و گفت: «مراکز درمان ناباروری که عمده بازار آن را بیماران خارجی تشکیل می‌دادند، با مسائل پیچیده‌تری مواجه‌اند. برای نمونه بیمارانی که از رحم جایگزین استفاده کردند و فرزند آن‌ها اکنون متولد شده است، نمی‌توانند برای گرفتن او به ایران بیایند. فردی که رحم جایگزین او را گرفتند، شرکت مدیکال توریسم، بیمارستان و… مسئولیت نوزاد را بر عهده نمی‌گیرند و این یکی از بحران‌های جدی مراکزی است که چنین خدماتی دارند.»
هزینه‌های مارکتینگ بیمارستان‌ها هیچ شد
جنگ اساسا ضد نظم و برنامه‌ریزی است. به‌ویژه وقتی سیستم درمانی یا اقتصادی برای درآمد بلندمدت برنامه‌ریزی کرده باشد. دکتر لیلا آشتیانی متخصص زنان، زایمان و نازایی، رئیس مرکز نازایی بیمارستان امید و رئیس سابق بیمارستان آبان تهران درباره اثرات جنگ ۱۲ روزه بر بیمارستان‌ها و سیستم درمان گفت که بسیاری از کارهای جنرال و غیراورژانسی بیمارستان لغو شد: «در بخش درمان نازایی، افرادی که در فرایند درمان بودند، مراجعه و درمان روتین خود را دنبال کردند ولی بسیاری از بیمارانی که تازه نوبت درمان آن‌ها رسیده بود، مراجعه نکرده یا برنامه درمانی خود را موقتا یا برای مدتی نامعلوم لغو کردند. بیماران خارجی به صفر رسیدند و طرح‌های درآمدزا و مارکتینگ طولانی‌مدت بیمارستان‌ها عملا بی‌اثر شد. ولی بیمارستان‌ها به‌ویژه مراکز دولتی برای درمان مجروحان جنگی در آماده‌باش بوده و هستند و نیرو و تمرکز بیمارستان‌ها و کادر درمان بر این موضوع است.» آشتیانی گفت که علاوه بر بسیاری از کلینیک‌ها و بیمارستان‌های خصوصی، داروخانه‌ها نیز از شوک اقتصادی ناشی از جنگ آسیب دیدند: «همکاران من در داروخانه‌ها نیز به دلیل افت شدید فروش متحمل خسارت سنگینی شدند. زیرا داروها را به صورت امانی تهیه می‌کنند و بازار مکمل نیز افت بالایی داشته است. هنوز برای گفتن اینکه اوضاع عادی شده، خیلی زود است.»
دو شوک هم‌زمان جنگ و هک سیستم بانکی
صدمات وارده به صنعت سلامت تنها در کاهش مراجعان داخلی و خارجی یا بازار محصولات محدود نمی‌شود. دکتر پریسان عظیمی بنیان‌گذار کلینیک زیبایی بهار می‌گوید که در این شرایط در بازار خدمات زیبایی افراد ترجیح می‌دهند پول خود را در بالش نگهداری کنند: «در این زمان چرخه درآمد متوقف می‌شود. به‌ویژه اینکه ما با بانک پاسارگاد و صرافی آنلاین نوبیتکس کار می‌کردیم و الان هر دو با حملات هکری مواجه شدند و ما علاوه بر شوک بازار سلامت، با مسائل بانکی نیز درگیریم. ما در آن ۱۲ روز شعبه تهران را تعطیل کردیم ولی شعبه کرج در روزهای نخست باز بود که در همان روزها به میدان سپاه کرج حمله شد، شیشه‌های ساختمان از جمله کلینیک ما شکست و خسارات دیگری نیز وارد شد و ناگزیر آن را هم تعطیل کردیم تا خسارت جانی نداشته باشیم.»
زیست‌بوم نوآوری سلامت و بخش خصوصی سلامت و درمان همیشه نخستین واکنش‌ها را به رخدادهای ملی و بین‌المللی نشان می‌دهند. در عین حال برای توسعه بازار و با توجه به حساسیت‌های نظام سلامت شرایط پیچیده‌ای دارند. اکنون چند روز پس از جنگ ۱۲ روزه و آتش‌بسی که امیدواریم پایدار باشد، بسیاری از این مراکز چراغ‌ها را خاموش کرده و بسیاری دیگر با حداقل ظرفیت و هزینه کار می‌کنند تا تاب‌آوری بالاتری داشته باشند. اکنون وقت آن است که سیاست‌گذاران، ساختار رسمی سلامت، سرمایه‌گذاران و استراتژیست‌ها برای این حوزه چاره کنند تا کمتر شاهد مهاجرت شغلی افراد مجرب و کاردان صنعت سلامت باشیم.
