چگونه خدمات پیشگیری میتوانند منافع ذینفعان سلامت را تامین کنند؟
اقتصاد دندانپزشکی اگرچه از اقتصاد پزشکی و درمان جدا نیست ولی در بخشهای نخست و دوم گزارش میزگرد اقتصاد و کارآفرینی در دندانپزشکی خواندیم که اقتصاد این شاخه از پزشکی مختصات ویژه خود را دارد و بازار آن در دهههای اخیر تغییرات بسیاری به خود دیده است. در بخش پایانی این میزگرد که در گزارش حاضر میخوانید، به اقتصاد پیشگیری که یک جریان جهانی در سلامت است پرداخته شده و راههای بهبود درآمد با حفظ منافع بیماران و ذینفعان و بهبود سلامت عمومی جامعه بررسی شدند. حاضران همچنین نگاهی به نوآوریهای پیش رو داشتند. میزگرد یاد شده در روز ۲۳ فروردین همزمان با روز دندانپزشک در دفتر گروه سرمایهگذاری پیشگامان سلامت برگزار شد. دکتر احمد خدری، دکتر محمدکاظم عبدشاهی و امیرمحمد محمدزاده به همراه دکتر محمدرضا زاهدی مدیرعامل و دکتر صادق شفائی همبنیانگذار پیشگامان به گفتوگو پرداختند.
آقای دکتر زاهدی، امروز جریان جهانی سلامت به سمت پیشگیری میرود. با این جریان چه تغییراتی در اقتصاد این حوزه رخ میدهد و ما برای همراه شدن با آن چه نیازهایی داریم؟
زاهدی: در حوزه دندانپزشکی پیشگیری راحتتر است. به شرط اینکه اطلاعات پزشکی فرد وارد یک سیستم دیجیتال شود و بیمار به هر دندانپزشکی که مراجعه کرد، اطلاعات او در دسترس پزشک باشد. ولی الان به صورت خیلی محدود این کار انجام شده است. برای اقتصاد پیشگیری، بیمهها باید ورود کنند. الان بیمه عقب ماندهترین سازمان کشور است ولی درحال تحول است و میخواهد ورود تازهای به سلامت داشته باشد. ولی به دلیل فقدان پرونده دیجیتال، هزینههای بیهوده بیمه در سلامت بسیار بالا است. ما جلسات متعددی با شرکتهای بیمه داشتیم. آنها میگویند که اگر استارتاپی در حوزه پیشگیری کار کند و برای افراد پرونده پزشکی تشکیل دهد و مراجعات بیمار به پزشک به صورت ارجاعی رخ دهد، هزینههای بیمه حدود ۵۰ درصد کاهش مییابد. این نگاه در بیمهها هم ایجاد شده ولی ما هم در پوشش خدمات دندانپزشکی باید به آنها برنامه و چشمانداز بدهیم.
عبدشاهی: برای ورود بیمهها به خدمات پیشگیری میتوان این شرایط را گذاشت که مثلا اگر هر شش ماه یک بار فرزند خود را برای معاینه دندان ببرید و فلورایدتراپی کنید در صورت آسیب و پوسیدگی، درمان او شامل بیمه خواهد شد.
زاهدی: بله و در رابطه با ورود استارتاپها هم این فرصت وجود دارد که خانوادهها را توجیه کنند که اگر میخواهید فرزندتان در ۴۰ سالگی نیاز به ایمپلنت نداشته باشد، باید از کودکی برنامه پیشگیری داشته باشید. درست است که پیشگیری کار دولت است ولی در بخش خصوصی هم میتوان آن را یک ارزش افزوده دید و بیمهها را ترغیب کرد.

آقای دکتر خدری اگر تجربهای در خدمات پیشگیرانه و گردش مالی آن داشتید، برای ما بگویید.
خدری: بله من یک زمان در مطب برنامهای برای پیشگیری تعریف کردم. بیماران را با توجه به وضعیت دندانها و استعداد پوسیدگی به چهار دسته تقسیم کردم. افراد مستعد آسیب هر سه ماه، گروه بعدی هر چهار ماه، یک دسته دیگر هر شش ماه و گروه آخر هر سال باید برای معاینه و اقدامات پیشگیرانه مراجعه میکردند. ما با مبلغ اندکی قرارداد میبستیم و من دندانهای آنها را به شرط اینکه به معاینات دورهای پایبند باشند، گارانتی میکردم و در صورت نیاز، طرح درمان میدادم. پس از درمان معاینات دورهای و گارانتی شروع میشد. با اینکه پرداختی بیمار کم بود ولی به دلیل استقبالی که شد، برای من عدد قابل توجهی بود. کشورهایی مانند سوئد روی این موضوع کار کردهاند که میتوان جوانب اقتصادی برنامههای پیشگیرانه آنها را مطالعه کرد. آنها از دوران جنینی و با تغذیه مادر طرح پیشگیری را اجرا میکنند.
آقای دکتر شفائی جمعبندی و دیدگاه شما از شرایط موجود و نکات گفته شده چیست؟
شفائی: اینجا تقریبا در مورد همه ذینفعان دندانپزشکی صحبت شد. بیمار، رگولاتور، دندانپزشکان، سرمایهگذار و در نهایت بیمه. یکی از مشکلات ما این است که ذینفعان هیچگاه دور یک میز مسائل خود را مطرح نکردند. هر کسی جداگانه با دولت ارتباط گرفته تا زاویه خودش مسئله را حل کند. بیمه از یک سو و فشار بیماران از سوی دیگر باعث شد که دولت راحتترین کار را انجام دهد. یعنی هزینهها را پایین نگه دارد که باعث تضعیف صنعت سلامت میشود. بعد ورود سرمایهگذار را سخت کرد و صنعت دوباره ضعیف شد. سرمایهگذار فناوری و سرمایه میآورد و هر دو برای رشد لازم است. بنابراین چرخهای ایجاد شد که در آن همه با هم ضعیف شدند.
درباره موضوع ورود بیمهها به خدمات پیشگیرانه، چگونه میتوان آنها را به این کار ترغیب کرد؟
شفائی: شرکتهای بیمه هم پزشک در استخدام خود دارند و هم بخش عمدهای از کارشان خدمات سلامت است. پس از مسائل خبر دارند. ولی این فهم عمیق را ندارند که اگر سرمایه را روی پیشگیری بگذارند، منجر به کاهش هزینههایشان میشود. تصور آنها این است که با پوشش خدمات پیشگیری هزینهای اضافه بر درمان به آنها تحمیل میشود. در حالی که اگر برنامههای درستی پیشنهاد شود، متوجه میشوند که با هزینه کمتر فرد را از بیماری نجات میدهند و خیر این کار به همه ذینفعان میرسد و جامعه سالمتری خواهیم داشت. پس از آن استقبال میکنند. اتفاقا با این کار گردش مالی پزشکان و دندانپزشکان هم بهتر میشود. چون نوع خدمات تغییر میکند ولی آنها را بیکار نمیکند. مخصوصا جوانپزشکی که تازه وارد این مارکت میشود، انرژی و توان تطبیق با یک مدل جدید را دارد.
آقای محمدزاده نکات خود را جمعبندی کنید و به عنوان فعال بازار سلامت بگویید که حوزههای بکر و جذاب دندانپزشکی برای سرمایهگذاران و کارآفرینان چیست؟
محمدزاده: برای کارآفرینی فضاهای زیادی وجود دارد. مثلا در موضوع پروندههای پزشکی که دکتر زاهدی گفتند، الان دنیای NFT رشد بسیاری کرده و ما میتوانیم با یک زیرساخت درست به هر کلینیک و مطب این امکان را بدهیم که برای هر بیمار یک NFT بسازد که در همه جای دنیا قابل استعلام باشد. این فراتر از پروندههای پزشکی دیجیتال است. AI در موضوع پیشگیری فرصتهای بسیاری برای کارآفرینی دارد. دوربینهای گوشیهای هوشمند تصویربرداری سه بعدی و ماکرو را انجام میدهند که میتوان تصاویر را در نرمافزار ثبت و به کمک هوش مصنوعی با تصاویر بعدی مقایسه کرد. علاوه بر آن چتباتهای پیشرفته و تخصصی AI برای مشاورههای دقیق پزشکی مورد استفاده خواهند بود. موضوع دیگر دغدغهای است که در خدمات زیبایی وجود دارد و در دندانپزشکی بیمار میخواهد بداند که مثلا لمینت چه رنگی بزند یا کار زیبایی چه تاثیری بر چهره او دارد. نرمافزارهای اسمارت دیزاین میتوانند تصویر درستی از چهره فرد پس از انجام خدمات زیبایی بدهند.

آقای دکتر عبدشاهی شما هم ضمن جمعبندی بفرمایید چه توصیهای به جوانپزشکانی که با تغییرات جدید وارد بازار میشوند، دارید؟
عبدشاهی: اگر یه دندانپزشک جوان از من بپرسد که در این مسیر چه کنم، به او توصیه میکنم که همیشه بهروز و درحال یادگیری و کسب تجربه باشد و در آغاز زیاد به موضوع درآمد فکر نکند. در بیزینس بسته میزان سرمایه، پیشنهادها از یک بیمارستان دندانپزشکی تا کسبوکار کوچک متفاوت است. ولی باید بتواند آن دوره چندساله خاکخوری را تاب بیاورد و برای تبلیغات، لابراتوار، کار اقساطی و… هزینه کند.
آقای دکتر خدری شما هم اگر نکته دیگری برای بهبود اقتصاد همکاران خود دارید بفرمایید.
خدری: موضوعات درآمدزایی از طریق پیشگیری، ورود بیمهها به مقوله پیشگیری و استفاده از سرمایههای موجود و ظرفیت خالی مطبها گفته شد. در مدلهای جهانی که اخیرا در ترکیه هم شاهد آن بودم، کلینیکهای زنجیرهای در سراسر کشور تاسیس شده و سهام آن را تنها به دندانپزشکان میفروشند. این روش میتواند در برابر بخشی از مشکلاتی که گفته شد، موثر باشد.
آقای دکتر زاهدی به مدل جهانی اشاره شد. شما با همین موضوع نکات خود را جمعبندی کنید.
زاهدی: تجربههای موفق سلامت در دنیا شبیه هم هستند. زیرا سلامت یک کار بینالمللی است و آناتومی انسان یکسان است. سیستمهای سرمایهگذاری هم یکیاند ولی در اغلب کشورهای جهام چیزی به نام اقتصاد دستوری و تعرفه نظام پزشکی وجود ندارد. فرد از سیستم ارجاع مسیر سلامت را طی میکند و از سیکل درمان رایگان بهرهمند میشود. در جهان هزینه درمان خصوصی را بالا بردند تا همه در سیکل درمان عمومی قرار گیرند. سیستمهای درمانی خصوصی هم بسیار کمتعداد با بالاترین کیفیت و بالاترین ارزش افزوده هستند.