رفتار سازمانی و سطوح مختلف آن

رفتار سازمانی و سطوح مختلف آن

اول از همه باید به درک معنی رفتار سازمانی بپردازیم.

رفتار سازمانی چیست؟

رفتار سازمانی، بررسی رفتار انسان ها در محیط سازمانی و بررسی رفتار سازمان ها در محیط اقتصادی و اجتماعی است.

با این تعریف، قسمت عمده‌ی آنچه ما امروز، به عنوان ارزشمندترین دستاوردهای زندگی بشر می‌شناسیم و همینطور قسمت عمده‌ی آنچه امروز موجب نفرت و شرمساری نسل بشر است، به نوعی با رفتار سازمانی ما مرتبط بوده است.

اهداف مدیریت رفتار سازمانی چیست؟

اهداف مدیریت رفتار سازمانی این است که به کارمندان آموزش دهید در تعامل با همکاران، ارباب رجوع و تمام افرادی که در حین کار با آن‌ها ارتباط دارند، چه اقداماتی انجام بدهند. در نتیجه هم رضایت افراد از تعامل با یکدیگر بیشتر می‌شود و هم جوّ سازمان سازنده و مثبت خواهد شد

رفتار سازمانی از اجزا زیر تشکیل شده است:

کارکنان: کل تعاملات حول محور کارکنان سازمان می چرخد. آنها ستون فقرات سازمان شما هستند. آنها کار را به صورت سیستماتیک انجام می دهند و به اهداف می رسند.

ساختار و مدیریت: ساختار مدیریت یک سازمان مانند DNA بدن انسان است. بدون ساختار و فرآیندهای مناسب، محل کار ممکن است از بین برود. هماهنگی بین سطوح مختلف سازمان و سلسله مراتب برای رسیدگی به نیازها در این حیطه است.

تکنولوژی: اگر تکنولوژی به درستی استفاده شود، می تواند معجزه کند. با این حال، بدون دانش مناسب، می تواند بر کارایی نیروی شما تأثیر بگذارد. هدف اصلی فناوری در یک سازمان این است که وظایف را ساده تر و سریع تر کند.

محیط کاری:  محیط کار تأثیر زیادی بر کاری که افراد انجام می دهند دارد. یک مدیر باید بداند که چگونه محیط های کاری نقش مهمی در مشارکت کارکنان دارد. آنها باید تفاوت ها را درک کنند، مثلا اگر کسی حریم خصوصی بیشتری لازم دارد، او را در جای خلوت تری بگذارد.

 و اما ابعاد رفتار سازمانی

رفتار سازمانی از سطوح مختلفی تشکیل شده است.

سطوح رفتار سازمانی عبارت اند از:

سطح فردی

سطح گروهی

سطح سازمانی

در جنبه فردی، تاثیر شخصیت هر فرد بر رفتارش مورد بررسی قرار می‌گیرد. در جنبه گروهی تاثیر شخصیت فرد در تعاملات بین اعضای گروه و تیم بررسی می‌شود و در نهایت در بعد سازمانی تاثیری که فرهنگ سازمانی بر رفتار افراد می‌گذارد، مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد.

1. سطح فردی

ابزار اصلی تجزیه و تحلیل در سطح فردی، دانش روانشناسی است. افراد شاغل در سازمان‌ها، بلوک‌های سازنده برای تشکیل گروه هستند. آنها در طبیعت بسیار متفاوت هستند. در واقع، سازمان‌ها انجمن هدفمند افراد هستند. تجزیه و تحلیل در سطح فردی شامل ویژگی‌ها و رفتارهای کارکنان و همچنین فرآیندهای فکری است که به آنها نسبت داده می‌شود.

• سطح گروهی (تیم)

ابزار اصلی تجزیه و تحلیل در سطح گروهی، دانش‌های جامعه شناسی، روانشناسی اجتماعی و انسان شناسی هستند. بیشتر افراد در یک گروه/تیم کار می‌کنند. گروه به عنوان ۲ یا چند فرد در تعامل و وابسته به یکدیگر تعریف می‌شود که برای دستیابی به اهداف خاصی گرد هم آمده اند. گروه‌ها می‌توانند رسمی یا غیر رسمی باشند. تجزیه و تحلیل در سطح گروه بر نحوه تعامل افراد متمرکز است. این سطح شامل تجزیه و تحلیل تعاملات در گروه، تصمیم‌گیری‌ها، قدرت، تعارضات، رهبری، ارتباطات و غیره در گروه است.

• سطح سازمانی

ابزار اصلی تجزیه و تحلیل در سطح سازمانی، جامعه شناسی، مردم شناسی و علوم سیاسی هستند. هنگامی که گروه‌ها با هم ترکیب می‌شوند، یک سازمان را تشکیل می‌دهند. تجزیه و تحلیل در این سطح بر چگونگی سازماندهی روابط کاری اعضای سازمان و همچنین نحوه تعامل سازمان‌ها با محیطی خارجی‌شان متمرکز است. متغیرهای اصلی مورد تجزیه و تحلیل در سطح سازمانی عبارتند از ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، قدرت در سازمان، سیاست سازمانی، تغییر سازمانی، توسعه سازمانی و غیره.

کلام پایانی

هیچکسی نیست که تاثیر فوق العاده فرهنگ جامعه بر رفتار سازمانی را انکار کند. رفتار سازمانی بخش بزرگی از دانش خود را از فرهنگ اجتماع دریافت می‌کند و برای تحلیل رفتار کارکنان یک سازمان، نمی‌توانیم  نقش فرهنگی که در بین مردم وجود دارد را نادیده بگیریم. زیرا کارکنان عضوی از مردم هستند و رفتارهای متداول در جامعه را یاد می‌گیرند. متاسفانه موضوع تاثیر فرهنگ اجتماع در رفتار سازمانی موضوعی است که در ایران به آن بها داده نشده است . اغلب مطالب و آموزش‌هایی که در حوزه رفتار سازمانی منتشر و تدریس می‌شود، از مطالب و تحقیقات خارجی برداشته شده است. این تحقیقات و آموزش‌ها کاربردی هستند و می‌توانند در مدیریت کشورهای اروپایی و آمریکا استفاده شوند، اما برای استفاده از آن‌ها در ایران باید بومی‌سازی انجام داد شود و فرهنگ جامعه ایرانی را هم به آن وارد کنیم..