به وب سایت گروه سرمایه گذاری پیشگامان سلامت خوش آمدید گروه سرمایه گذاری پیشگامان سلامت
کتاب «نگاهی بر سلامت دیجیتال ایران؛ بررسی جامع استارتاپ‌های سلامت دیجیتال در ایران» که به کوشش دکتر محمدرضا زاهدی، دکتر هدیه حیدرپور و دکتر صادق شفائی گردآوری شده است، در روز پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت و در سالن اجتماعات ستاد اجرایی ناشران دانشگاهی نمایشگاه کتاب با حضور شماری از پزشکان و نمایندگان زیست‌بوم سلامت برگزار شد. این کتاب اثری مستند از زیست‌بوم نوآوری سلامت کشور از آغاز شکل‌گیری نخستین کسب‌وکارهای آن است. در آیین رونمایی کتاب که به میزبانی پریسا امام‌وردیلو روزنامه‌نگار سلامت برگزار شد، علاوه بر گردآورندگان کتاب، سپیده میرکریمی مدیرعامل پزشکت و دبیر کمیسیون سلامت دیجیتال نصر تهران و آرمین کریمی بنیان‌گذار و مدیرعامل استارتاپ نبض حضور داشتند و به نقد کتاب، ارزیابی داده‌های کسب‌وکارهای سلامت و اهمیت مستندسازی در انسجام زیست‌بوم استارتاپی سلامت پرداختند.
مستندسازی به سرمایه‌گذاران قدرت شناخت می‌دهد
در آغاز نشست دکتر محمدرضا زاهدی از نویسندگان کتاب و مدیرعامل گروه سرمایه‌گذاری پیشگامان سلامت درباره اهداف تدوین کتاب گفت: «مستندسازی اتفاق مهمی در کارآفرینی و سرمایه‌گذاری است. برای رسیدن به دانش کارآفرینی سلامت و سلامت دیجیتال باید گذشته بیزینس‌ها را بررسی کنیم. به همین دلیل برای مستندسازی، گردآوری دیتا را در دستور کار گذاشتیم که در اینترنت موجود بود. ولی هر سایت یا رسانه تا یک جایی پیش رفته بود و ما ناگزیر به منبع بعدی مراجعه می‌کردیم. مستندسازی کمک می‌کند که با مقایسه امروز و آینده کسب‌وکارها به نموداری از میزان موفقیت و شکست بیزینس‌ها برسیم. این که با لانچ چه محصولی موفق شدند و در کجا عقب‌گرد کردند. این کتاب یک تاریخ‌نویسی برای استارت‌آپ‌های سلامت ایران است.»
زاهدی درباره اهمیت مستندسازی کسب‌وکارها بر شناخت بازار بیان کرد: « تا امروز حدود ۶۰۰ عنوان کتاب در نشرهای ما منتشر شده ولی به دلیل اهمیت کارآفرینی در سلامت، این اولین کتابی است که برای آن رونمایی گرفتیم. در روز اول دیدگاه ما این بود که باید به شناختی از بازار، افراد فعال و شاخه‌های مرتبط با نوآوری سلامت برسیم سپس وارد مسیر سرمایه‌گذاری و فاند دادن به استارتاپ‌ها شویم. از آنجا که دیتای بسیاری از استارتاپ‌ها در دسترس نبود، تصمیم گرفتیم نسخه اول را با ضعف‌هایی که دارد منتشر کنیم تا استارتاپ‌های غایب کتاب ببینند که چقدر جایشان در این کتاب و در اکوسیستم خالی است و کسانی که دیتا دارند چه اطلاعات مبسوطی از آن‌ها در کتاب ارائه شده و می‌توان درباره آن‌ها کار تحلیلی انجام داد.»
خدمات ۱۸۰ استارتاپ سلامت در ۱۰ دسته‌بندی
در ادامه نشست دکتر هدیه حیدرپور دانش‌آموخته دندان‌پزشکی و برنده مدال نقره چهاردهمین المپیاد کارآفرینی وزارت بهداشت با اشاره به اینکه از سال ۱۴۰۰ گردآوری دیتا را آغاز کرده است، گفت: «در این کتاب دیتای حدود ۱۸۰ استارتاپ در ۱۰ دسته بررسی شده است. درباره زیست‌بوم نوآور سلامت مطالعات اندکی انجام شده است. به همین دلیل ما برنامه‌ای تعریف کردیم تا دیتای گسترده ولی پراکنده اینترنت و رسانه‌ها جمع‌بندی شود. اطلاعات پراکنده را مرتب کردیم، خدمات و روند رشد استارتاپ‌ها را بررسی کردیم، در نهایت استارتاپ‌ها را در ۱۰ گروه طبقه‌بندی کردیم. اگر صادقانه بگویم، نسخه اول ضعف‌هایی دارد. مثلاً اینکه باید دسته‌بندی‌های جدیدی تعریف کنیم. بخش استارتاپ‌های شکست خورده را هم تفکیک کنیم.»
حیدرپور درباره محدودیت‌های این مطالعه نیز گفت: «ما در آغاز می‌خواستیم استارتاپ‌ها را به صورت کمی، عددی و قابل آنالیز بررسی کنیم. ولی داده‌ای که در زیست‌بوم نوآور سلامت نداریم، عدد است. استارتاپ‌های کمی حاضرند مثلاً مبالغ و تعداد جذب سرمایه خود را اعلام کنند.»
گنجی به نام داستان شکست
بسیار مهم است که اگر کسی می‌خواهد وارد یک فضای کسب‌وکاری شود، بداند که پیش از او در آن فضا چه اتفاقاتی افتاده است. دکتر صادق شفائی رئیس هیات مدیره گروه سرمایه‌گذاری پیشگامان سلامت با تاکید بر شناخت اکوسیستم، درباره اهمیت داده بیان کرد: «در این کتاب یک گنج وجود دارد و آن هم استارتاپ‌های شکست خورده و دلیل شکست آن است. انبوهی از کسب‌وکارها وارد زیست‌بوم سلامت شدند، شکست خوردند و حذف شدند. یک تازه وارد باید بداند که آن‌ها چه ایده و روشی داشتند و چرا موفق نشدند. از این دیتا استفاده‌های دیگری هم می‌شود کرد. شاید کسی ایده‌ای داشته باشد که مشابه خود را در آن پیدا کند. می‌تواند داستان شکست، موفقیت یا بیزینس مدل آن را بررسی کند. فعالیت‌هایی که سال‌ها و قرن‌ها انجام می‌شدند، با مستندسازی تبدیل به علم و کتاب شدند. ولی استارتاپ و اقتصاد دیجیتال یک پدیده نو و کسب‌وکاری دیدن سلامت هم یک رویکرد نو است و هیچ کدام از این‌ها عقبه طولانی ندارند. بنابراین نیاز به مستندسازی در آن جدی است.»
شفائی درباره ضرورت هم‌افزایی در زیست‌بوم نوآوری نیز گفت: «اگر استارتاپ‌ها خودشان همدیگر را بشناسند، هم‌افزایی مهمی رخ می‌دهد. در این فضای نوپا هنوز زور هیچ کدام از استارتاپ‌های صنعت سلامت زیاد نیست. ولی اگر در کنار یکدیگر قرار بگیرند، منجر به تشکیل اتحادیه‌های صنفی قدرتمند می‌شود. همچنین می‌توانند مدل‌های کاری جدیدی تعریف کنند و خروجی آن برای خود شرکت‌ها هم ارزشمند خواهد بود.»
اقیانوس نوآوری سلامت آبی است
در ادامه آیین رونمایی، سپیده میرکریمی دبیر کمیسیون سلامت دیجیتال نصر تهران و مدیرعامل استارتاپ پزشکت به فعالیت‌های نهادهای صنفی در مستندسازی کسب‌وکارهای دیجیتال اشاره کرد و گفت: «کمیسیون سلامت دیجیتال نصر و کمیسیون سلامت دیجیتال انجمن تجارت الکترونیک فعالیت مشترک دارند و هدفمان این است که مسیری را شکل دهیم که خدمات تنها برای کسب‌وکارهای سلامت دیجیتال تهران و شهرهای بزرگ نباشد. هدف ما از گردآوری دیتا در نصر این است که از همه فعالان نوآور سلامت کشور دعوت کنیم در آن عضو شوند و فعالیت کنند. در این صورت داده‌ها بروز می‌شود و سامان می‌گیرد. مشخص می‌شود که هر کسب‌وکار در سلامت دیجیتال چه نیازهایی را پوشش می‌دهد و چه دستاوردهایی دارد. علاوه بر آن ما باید دلگرمی کسانی باشیم که می‌خواهند به این حوزه وارد شوند. بخش خیلی کمی از سرمایه‌گذاری سلامت در کشور به سلامت دیجیتال اختصاص یافته است. من به شدت اعتقاد دارم که ما در نوآوری سلامت اقیانوس آبی داریم. برخلاف دوران کرونا که این اقیانوس سرخ و حتی سیاه شده بود و شرکت‌های بی‌نشان و ثبت نشده‌ای در سلامت دیجیتال فعالیت می‌کردند. ولی الان در پساکرونا دانشجویان پزشکی و کارآفرینی می‌توانند اتفاقات خوبی رقم بزنند.»
میرکریمی درباره نسل جدید کارآفرینان و تکرار اشتباهات گفت: «نسل زد با انگیزه و حرفه‌ای ایده‌های خود را معرفی می‌کنند ولی بررسی نمی‌کنند که مشابه آن ایده وجود دارد یا نه و می‌خواهند چرخ را دوباره اختراع کنند. من پیشنهاد می‌کنم از سندی که پیشگامان گردآوری کرده و باید با همکاری اکوسیستم آن را تکمیل کنیم، برای ایده‌هایی که دارند، دیدگاه خود را بهبود دهند. در این صورت احتمال شکست کمتری دارند.»
فقدان مستندات اکوسیستمی ریسک شکست را بالا می‌برد
گردآوری مستندات اکوسیستم در یک کتاب ارزش‌‌آفرینی و گفتمان‌سازی انجام می‌دهد. اکوسیستم سلامت دیجیتال به این اتفاق نیاز دارد. آرمین کریمی پس از اشاره به اهمیت مستندسازی گفت: «جامعه ما در دوران کرونا درک کرد که سلامت دیجیتال چیست. ما به عنوان کسب‌وکار متوجه شدیم که مردم آن را می‌پذیرند و بیشتر فعالیت کردیم. اسنادی مانند این کتاب هم چنین تاثیری دارند. در ویراست‌های بعدی کتاب خوب است که کاربر برای دریافت مستندات، به یک وب‌سایت مراجعه کند و امکان جست‌وجو داشته باشد. همچنین علاوه بر بررسی استارتاپ، کاربران آن نیز دسته‌بندی شوند. تاریخ کسب‌وکارها از سه زاویه بررسی شود. اول اینکه فاندر در زمان لانچ استارتاپ چه فکر می‌کرد. دوم اینکه ارزش‌های استارتاپ در زمان راه‌اندازی چه بود و آیا امروز هم آن ارزش‌ها را دارند؟ اگر نه چه چیزی باعث تغییر ارزش‌ها شد؟ آیا با رگولاتور مساله داشتیم؟ بازار ما را نخواست یا ما اشتباه می‌کردیم؟ در نهایت اینکه از دو رویکرد تحلیل کارشناسی و دیدگاه فاندر دلایل شکست یک استارتاپ بررسی شود. ممکن است بنیان‌گذار دلیل شکست را یک چیز بداند و فاندر نظر دیگری درباره دلایل شکست داشته باشد. این به کسب و کارهای دیگر کمک شایانی می‌کند تا تصمیم درستی بگیرد.»
کریمی به چالش‌های خود در دسترسی به اطلاعات اکوسیستم نیز اشاره کرد و گفت: «محرمانه بودن فضا همیشه برای من پرسش برانگیز بوده است. چرا بچه‌های استارتاپی به هم اعتماد نمی‌کنند؟ البته الان فضا عوض شده است. در زمانی که ما کار را استارت زدیم دیتا خیلی کم بود من در سایت‌های بین‌المللی جستجو و موضوعات را شبیه‌سازی می‌کردم. با منتورها مشورت می‌کردیم و در نهایت تصمیمات ما ریسکی می‌شد.»
در پایان آیین رونمایی، انجمن ناشران دانشگاهی از نویسندگان و سخنرانان نشست رونمایی تقدیر کرد و لوح یادگاری نشست رونمایی توسط حاضران امضا شد.
